Als kind kijk je uit naar zakgeld. Je kan eindelijk leren sparen en zelf iets kopen. Zoals bij veel dingen in opvoeden, heb je als ouder veel vragen. Hier vind je een aantal tips over zakgeld, vooral voor jonge kinderen.
Kleedgeld is een opvolger van zakgeld en krijgen ze pas veel later, dit is weer een stapje verder.
Vanaf welke leeftijd geef je zakgeld?
Wanneer je kind eraan toe is en geld begint te begrijpen. Kan je gaan beginnen met zakgeld. Meestal is dit rond een jaar of 6, dan kunnen ze een beetje rekenen. Hoe eerder je begint, hoe beter ze ermee om leren gaan. Het is daarbij niet erg om ze fouten te laten maken, maar er zijn wel een aantal zaken waar je op moet letten.
Onze oudste zoon van 5 jaar kwam naar ons toe “Hoe moet ik geld verdienen?” Duidelijk een signaal vinden wij. Ze moeten natuurlijk wel een beetje kunnen tellen. 1€ + 2€ = 3€. Ze leren dit ook weer beter dan ze hun eigen geld gaan tellen. Onze zoon doet het goed op school met rekenen en mag al werkjes van een klas hoger doen. Dus ondanks dat hij jonger is dan 6, zit het met rekenen en interesse wel goed.
Spaardoel vaststellen. Waar gaat je kind voor sparen?
Onze zoon wil al sinds Sinterklaas 2018 een LEGO trein aan van ongeveer 135€. We vinden dit een te groot cadeau om te geven, we willen hem de waarde van spullen meegeven. Hij wordt ook al enorm verwend door opa’s en oma’s, tantes en ooms. Hij moet de trein verdienen. Door voor de trein te sparen, zal hij beter de waarde hiervan kunnen inschatten. Als hij dan de trein kan kopen, kan hij er echt trots op zijn.
Kinderen leren zo op jonge leeftijd geld te sparen. Als ze 50 euro willen sparen, moeten ze niet bij 10 euro het aan iets anders uitgeven. Hetzelfde geldt ook voor volwassen. Op latere leeftijd heb je natuurlijk ook met je vaste lasten te maken, ook hiervoor moet je geld apart leren zetten. Je moet leren discipline te krijgen om te wachten met het doen van een aankoop.
Hoeveel zakgeld voor een kind van 5 jaar?
Op diverse sites lezen we ‘0,50-1,40 per week’ is een normaal bedrag. Dit is afhankelijk van hoeveel je zelf kan missen elke maand en wat het bestedingsdoel is. Bij ons is het doel dus de trein. We dachten eerst aan 0,50 per week, maar dan moet hij dus 135 : 0,50 = 270 weken = minimaal 5 jaar sparen. Dus we zijn uitgekomen op 1€ per week, dat is 52€ per jaar. Wellicht dat hij nog wat van opa en oma krijgt (zwemdiploma’s, verjaardag). Dan kan hij na ongeveer 2 jaar de trein kopen.
TIP: reken het zakgeld om naar een bedrag per maand of jaar. Past dit bij het doel? Kun je dit bedrag missen uit je eigen portemonnee?
Leren omgaan met geld
Leren omgaan met geld, leren we vooral in onze kinderjaren. Zodra de basis goed is, is de kans groot dat het later ook goed gaat. Nu zijn het nog kleine bedragen, als ze later groot worden, gaat het om grotere bedragen om van te leven. Wanneer moet je ingrijpen en wanneer moet je loslaten?
Eigen ervaring
Ik kom zelf uit een gezin met 3 kinderen. Mijn jongere broertje lijkt qua sparen veel op mij. Mijn jongere zusje is het tegenovergestelde. Allemaal opgevoed in hetzelfde gezin, maar omgaan met geld, is verschillend gegaan. Mijn broertje en ik zijn spaarders. We hebben veel spaargeld en gaan er zuinig mee om, hebben enkel een hypotheekschuld. Mijn zusje geeft alles al uit zodra het binnen is. Bij uitverkoop gaat ze helemaal los. Niet omdat ze dan goedkoper uit is, maar omdat ze dan betere kwaliteit kan kopen voor minder geld. Op zich niet slecht natuurlijk, om spullen in de uitverkoop te kopen, maar als je alles elke maand op maakt, kan je een keer in de problemen komen.
Een voorbeeld van toen we jong waren en beiden kleedgeld kregen. Spijkerbroeken. Ik had 200€ op mijn rekening gespaard en kocht 2 spijkerbroeken van 20€ = 40€ totaal en had nog geld over. Mijn zusje had 10€, maar zag een broek van 200€ voor 100€ NU in de uitverkoop. Als ze het niet nu kon kopen, moest ze de volgende maand voor dezelfde broek 200€ betalen. Dus ging ze naar mijn moeder. Die zag het probleem, gaf mijn zusje een voorschot op de komende maand zodat ze nu de broek in de aanbieding kon kopen.
Door op jonge leeftijd al voor te schieten, leer je dat lenen normaal is en sparen niet nodig is.
Op latere leeftijd heeft ze dus een kleine, lege rekening. Mijn broertje en ik hebben beiden een koopwoning omdat we gespaard hadden, plus een beetje mazzel op de woningmarkt hebben gehad. Mijn zusje heeft nu een dure huurwoning. Ze wil wel graag kopen, maar op de huidige markt waarbij de regels strenger zijn geworden is dit moeilijk. Je mag namelijk nog maar maximaal 100% de woningwaarde financieren. Je kan niet meer je (volledige) keuken, badkamer of kopers kosten meefinancieren. Om op de huidige markt te kunnen kopen, moet je kunnen sparen. Mocht je ook nog lopende kredieten hebben, wordt het helemaal lastig. Je kan dan minder lenen.
Sparen voor een buffer
Daarbij is het altijd belangrijk om een goede buffer te houden. Geld lenen kost namelijk ook geld. Ondanks dat de rentestanden nu niet hoog zijn, blijft het altijd lonen een kapotte koelkast van je spaargeld te betalen i.p.v. een consumptief krediet ervoor te moeten afsluiten.
Hoe leer je sparen?
Dit leer je door op jonge leeftijd dus niet voor te schieten. Je leert pas iets te kopen, als je er voldoende geld voor hebt. Helaas betekent dit soms ook een aanbieding mislopen. Dit is een goede les: dan had je het geld eerder bij elkaar moeten sparen. Als je al genoeg bij elkaar hebt gespaard kan je het wel kopen. Je kan ook wachten tot de volgende aanbieding komt.
Nu gaat het nog vaak om kleine bedragen: € 20, € 50, straks misschien wel om € 5.000. Ik heb nog nooit een lening gesloten omdat ik een aanbieding niet wilde missen of omdat de vaatwasser stuk ging. Juist door altijd voldoende geld te hebben, ben je vrijer in het doen van uitgaven op een moment dat het in de aanbieding is. Bij het Nibud adviseren ze over de juiste buffer die je zelf kunt aanhouden.
Onlangs hoorde ik van iemand die elke maand het automatische incasso van zijn hypotheek terugstort om vervolgens na zijn salaris (10 dagen later) het handmatig weer over te boeken. Als hij een kapotte koelkast heeft, zit hij direct in de problemen. Een buffer geeft rust.
Spaarpot of spaarrekening?
Wij zelf pinnen alles. Als ze straks ouder zijn, zullen ze waarschijnlijk ook alles pinnen, maar op jonge leeftijd zegt € 16,12 op je spaarrekening nog zo weinig. Je geeft het niet fysiek uit. Als je iets koopt, lever je daar geen gespaarde muntjes voor in.
Doordat ze elke week 1 muntje krijgen, zien ze het elke week fysiek groeien. De eerste keer tellen, leer je met kraaltjes of appeltjes. Niet door 1 + 1 op te schrijven. Zo is het ook met geld. Door een spaarpot te geven, raken ze de muntjes ook niet kwijt. Als ze het wel kwijtraken: een mooie les om zuiniger met je spulletjes om te gaan.
Vaste dag per week
Waarom zakgeld geven op een vaste dag per week? Een maand is voor een kind een eeuwigheid. Door een vaste dag te kiezen, weet je kind wanneer hij zakgeld krijgt. Zorg er dan ook voor dat je op tijd het geld hebt klaar liggen. Zelf krijg je ook elke maand op een vastgestelde dag je salaris. Hiermee leer je je kind wachten op geld. Ze kijken er ongetwijfeld ook naar uit. Het is teleurstellend als ze het niet krijgen.
Ik ben zelf geen voorstander van (extra) werken voor extra zakgeld of straf geven door zakgeld af te pakken. Je werkgever pakt ook (niet zomaar) je salaris af en als je iets harder werkt, wordt de daar ook niet (altijd) voor beloond. Leren sparen begint met geduld hebben om iets te kunnen kopen.
De tips kort samengevat
- 0,50 tot 1,40 per week
- Vaste dag per week, zorg voor voldoende geld in huis.
- Niet eerder geven/voorschieten
- Geef een spaarpot